Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Fizik tedavi sağlığınız için önemlidir. Fizik tedavi, binlerce yıldır işlevsizlik ve engellilik durumları için bir tedavi biçimi olarak var olmuştur. Kaza veya hastalık sonucu oluşan durumlardan dolayı rahatsızlık duyan veya mağdur olan hastaların rehabilitasyonunda temel bir tedavi olarak kabul edilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Nedir?
Fizik tedavi ve rehabilitasyon öncelikle kas-iskelet veya sinir sistemlerindeki fiziksel ve fonksiyonel bozuklukların tanı ve tedavisini kapsayan bir uzmanlık dalıdır. Ek olarak vücudun diğer sistemleri ile ilgili hastalıklarrda da rehabilitasyon tedavisi planlanabilir.
Fizik tedavi, fiziksel yöntem ve tekniklerin hastalıkların tedavisinde kullanılması anlamına gelir. Fizik tedavi uygulamasının amacı hastanın ağrılarının azaltılması veya yok edilmesi, fonksiyonel kapasitenin arttırılması, günlük yaşam aktivitelerinin tekrar kazanılması, organların işlevlerinin sağlıklı hale gelmesi, bağımsız bir birey olarak toplumdaki yerini almasıdır.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hangi Alanlarda Kullanılır?
- Ortopedik Hastalıklar ve yaralanmalar
- Nörolojik ve sinir-kas hastalıkları ve yaralanmaları
- Akut ve kronik ağrı tedavisi
- Romatizmal hastalıklar
- Pediatrik rehabilitasyon
- Kardiyopulmoner rehabilitasyon (kalp-akciğer rehabilitasyonu)
- Doğumsal veya edinsel eklem ve kemik bozuklukları
- Yanık sonrası rehabilitasyon
- Geriatrik(yaşlı) rehabilitasyon
- Metabolik hastalıklar (diyabet, osteoporoz vb.)
- Spor yaralanmaları
- Önleyici tedavi yaklaşımları
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uygulamaları Nelerdir?
Hastalığın teşhisi konulduktan sonra hastanın durumuna göre uygun bir fizik tedavi programı planlanır. Fizik tedavi, uzman hekim denetiminde yapılmalıdır. Bu tedavi programı ilaç, fizik tedavi tekniklerinin uygulanması ve tedavi edici egzersizlerden bir veya birkaçını içerebilir.
Isı, ışık, su ajanları
- Yüzeyel ısı (infraruj,soğuk paket,sıcak paket, parafin, girdap banyosu/whirpool),
- Derin ısı (ultrason, kısa dalga / mikrodalga ,yüksek yoğunluklu lazer, )
- Hidroterapi (su içi egzersiz, kontrast banyo, kaplıca tedavisi, girdap banyosu)
Elektroterapi
- Vücuda belirli frekans ve şiddette akım verilmesiyle uygulanır. Akut veya kronik ağrı, ödem tedavisinde, kas kuvvetlendirilmesinde veya belirli kasların fonksiyonel olarak çalıştırılması için kullanılabilir.
Mekanoterapi
- Mekanik cihaz ve aparatların tedavi amacıyla uygulanmasıdır.
- Yürüme robotları, kol robotları, Traksiyon, spinal dekompresyon(bel-boyun çekme), pnömatik kompresyon, CPM cihazları vb. kullanılır.
Manuel Terapi Yöntemleri
Manuel terapi herhangi bir cihaz ya da makineye kullanmaksızın sadece elle uygulanan bir fizik tedavi şeklidir. Manuel terapide uygulayıcılar, kas spazmı, kas gerginliği ve eklemlerdeki fonksiyon bozukluklarının neden olduğu problemleri azaltmak için yalnızca ellerini kullanırlar.
Tedavi Edici Egzersizler
- Fizik tedavinin en önemli kısımlarından biridir. Hastaya ve hastalığın durumuna göre tasarlanmış kişiye özel egzersizler sadece uzman hekim ve fizyoterapistler tarafından verilmelidir.
Günlük Yaşam Modifikasyonları
- Hastalığın tedavisi sürecinde hasta günlük yaşamında bazı düzenlemelere gidebilir. Aktivite düzenlemeleri, egzersiz ve sporun günlük yaşama eklenmesi, zararlı olabilecek hareketlerin yapılmaması, beslenme önerileri vb. buna örnek olabilir.
Protez-Ortez kullanımı
- Protezler: Eksik olan uzvun yerine taklit edici yapılan aparatlar.
- Ortez: Var olan bir uzvu korumak, desteklemek, performansını arttırmak amacıyla kullanılan aparatlardır. (dizlik, korse, baston, bandaj, bant, kinesiotape vb gibi.)
Fizik tedavi ve Rehabilitasyon Uzman hekimi kimdir?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzman Doktoru, 6 yıllık Tıp fakültesi lisans eğitimi mezunu olup, Lisans eğitiminin ardından ise 4 yıllık ihtisas (uzmanlık) dönemini tamamlan hekimlerdir. Hastaların kas iskelet sistemi muayenesini yaparak problemi teşhis etmek, değerlendirmek ve tedavi etmek; Bir dizi teknikle egzersiz ve hareketi teşvik eden tedavi programlarını geliştirmek ve gözden geçirmek; tedavi sürecinde gerekli durumlarda kullanılan ilaç tedavilerini ve girişimsel işlemleri planlamak ve uygulamak ile yetkili olan kişidir.
Fizyoterapist kimdir?
Fizyoterapistler dünyada ve ülkemizde üniversitelerin Fizik tedavi ve rehabilitasyon fakültelerinden 4 yıllık lisans eğitimi sonrasında mezun olan sağlık profesyonelleridir. Uzman hekimin koyduğu tanıya göre hastalar için uygun fizyoterapi ve rehabilitasyon tedavi programlarını uygulayan meslek grubuna verilen unvandır.
Fizyoterapistler hastalık, sakatlık, yaralanma veya yaşlanmayla ortaya çıkan fiziksel zorlukları olan hastaların hareketlerinin iyileştirilmesine yardım eder. Kaslarınızı güçlendirmek ve işlevlerini geliştirmek için egzersiz terapisinin kullanımı konusunda eğitim almışlardır.
Fizik tedavinin yararları nelerdir?
Fizik tedavi postür ve kas dengesizliğini düzeltmek, hareket kabiliyeti ve dayanıklılığı artırmak için uygulanır. Eklemleri kuvvetlendirme, hareketlendirme, yumuşak dokuyu düzeltme, sertliğin azaltılması ve ağrıdan kurtulma için çeşitli programlar içerebilmektedir.
İnme, multipl skleroz, Parkinson hastalığı, serebral palsi ve omurilik yaralanması gibi nörolojik bozuklukları olan hastalarda fizik tedavi büyük fayda sağlayabilir. Fizik tedavi hareketleri kasların yeniden eğitimi ve kontrolüne, günlük işlevlerin iyileştirilmesine, güç ve esneklik kazanımına, ince ve kaba motor sistemi becerilerinin gelişimine, yürüyüşün geri kazanımına, iyileştirme ve hareket fonksiyonlarının eğitimine odaklanmaktadır.
Fizik tedavi ne kadar sürer?
Fizik tedavi seanslar halinde yapılır. Sağlık durumunuzun niteliğine bağlı olarak genellikle 30 ila 60 dakika aralığında sürer. Ortopedik hastalıklarda genelde 1 saatlik toplam 10-20 seans uygulanabilir. Nörolojik hastalıklarda ise rehabilitasyon genelde daha uzun bir süreçtir, 1-2 saatlik seanslar şeklinde uygulanır fakat hastanın durumuna göre rehabilitasyon süreci yıllarca sürebilir.
Fizik tedavi ağrı yönetimine yardımcı olabilir mi?
Hastalar önerilen tüm egzersizleri uygulamazsa veya programlarına yeteri kadar zaman ayırmazsa, fizyoterapi ağrıyı hafifletmeyebilir. Belirlenmiş terapi süresinin altına inmeden eksiksiz şekilde devam ettirmek ağrıları hafifletip daha iyi duruşun korunmasına yardımcı olur ve tekrar eden ağrıların önlenmesine yardımcı olur.
Fizik tedavinin yardımcı olması ne kadar sürer?
Genellikle fizik tedaviyi hedeflerinize ulaşana, sizin ve doktorunuzun ortak kararıyla yeniden bir değerlendirme yapana kadar sürdürmeniz gerekir. Bu durum ağrıların şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Tipik olarak yumuşak dokuların iyileşmesi yaklaşık olarak 6-8 hafta almaktadır, bu nedenle tedavi süreciniz bu kadar sürebilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?
İltihabi (enflamatuar) durumlar, romatizmal hastalıkların aktif dönemleri (eklemlerin, şiş, sıcak ve ağrılı olduğu dönemler), damar tıkanıklıkları, varisler, açık yaralar ve enfeksiyonlu bölgeler üzerine uygulamalarda dikkat edilir veya uzman hekimin uygun görmediği uygulamalar yapılmaz.
Fizik tedavi, yan etki ve riskleri oldukça az olan tedavi yaklaşımıdır. Bununla birlikte, nadir de olsa cilt kızarıklıkları, hassasiyet gibi istenmeyen etkiler görülebilir.
