Topuk Dikeni (Kalkaneal Spur)
Topuk Dikeni Nedir?
Topuk dikeni, topuk kemiğinde gelişen sivri uçlu kemik büyümeleridir. Kalkaneus olarak isimlendirilen topuk kemiğinin altında kalsiyum birikintilerinin oluşturmuş olduğu yapılardır. Röntgen filminde, topuk dikeni 1 - 1,5 cm kadar çıkıntı şekilde görülebilir. Röntgende görünür kanıt olmadığında durum kimi zaman "topuk dikeni sendromu" olarak isimlendirilebilir.
Topuk dikeni altta yatan bir sağlık sorununa bağlı şekilde gelişebileceği gibi bağımsız olarak da görülebilir. Topuğun önünde ayak kemerinin hemen altında veya topuğun arkasında bulunabilir. Topuğun arkasında gelişen topuk dikeni sık olarak aşil tendonunun iltihaplanması ile ilişkilendirilir. Aşil tendiniti olarak bilinen bu iltihabi durumda ayağın ön kısmına basınç uygulanması hassasiyet ve topuk ağrısında artışa neden olur. Topuğun ön kısmında görülen topuk dikeni ise sık olarak plantar fasiit ile ilişkilidir. Plantar fasiit, ayağın altından geçen ve topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayarak plantar fasya adı verilen fibröz bağ dokusunun ağrılı bir iltihabıdır.
Topuk Dikeni Nedenleri Nelerdir?
Topuk dikenleri uzun süre boyunca kas ve bağ dokusunda meydana gelen zedelenme, aşırı yük binmesi veya zorlanma gibi durumlar sonucunda ortaya çıkabilir. Aşırı zorlama, topuk kemiğinin (kalkaneus) baskılanmasına ve topuk dikeninin oluşmasına neden olur.
Topuk dikeni genellikle zaman içinde gelişir. Egzersiz veya spor sonrası aniden ortaya çıkmaz. Topuk dikeni, çoğunlukla topuk ağrısı gibi erken belirtiler verebilir. Bu belirtileri göz ardı etmemek ve en kısa süre içinde mutlaka bir hekime danışmak gerekir.
Topuk dikeni genel olarak sert yüzeylerde yürümek, desteksiz ayakkabılar giymek, koşmak, zıplama veya atlamadan kaynaklanabilir. Ayrıca topuk dikeni bazı hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir. Bunlar;
- Artrit
- Obezite
- Ortopedik olmayan ayakkabılar
- Yürüme sorunları
- Parmak arası terlik
Topuk dikeni olan birçok insanda genellikle plantar fasiit de vardır. Topuk ve ayak parmaklarınız arasında uzanan sert, lifli dokunun yürürken acı vermesidir. Plantar fasiit olması topuk dikeninin gelişmesine olanak sağlar.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Topuk dikeninin oluşma riskini artıran bir dizi faktörler bulunmaktadır. Bunlar:
- Sportif aktiviteler: Koşma ve zıplama
- Sert yüzeyler: Sert yüzeylerde yürümek veya sert tabanlı ayakkabıları tercih etmek
- Travma: Topuğu çarpma, sert vurma gibi travmalar
- Yaşlanmak: İlerleyen yaşla birlikte topuk dikeni de gelişebilmektedir
- Fazla kilo: Fazla kilo sonucunda topukta oluşan baskı
- Uygun olmayan ayakkabılar: sert tabanlı, topuklu veya ortopedik olmayan ayakkabıları tercih etmek
- Reiter hastalığı
- Omurga ya da bel romatizması
- Yaygın idiyopatik iskelet hiperostozu
- Plantar fasiit
Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir?
Topuk dikeni sabahları atılan ilk adımla birlikte ağrıya neden olmaktadır. Bu ağrı gün içinde azalmalar gösterse de, gün sonunda artarak devam edebilmektedir.
Topuk dikeni yaş ilerledikçe daha sık olarak ortaya çıkabilir. Genellikle spor için uygun olmayan sert tabanlı ayakkabılarla uzun süre yürüyüş yapmak, kronik olarak travmaya maruz kalmak, bazı romatizmal hastalıklar, hamilelik veya obezite gibi durumlarda da gözlemlenebilmektedir. Topuk dikenin en sık karşılaşılan belirtileri ise;
Sabah yataktan çıkarken atılan ilk adımda topukta bıçak gibi keskin ağrı : Topuk dikeninin en önemli şikayetlerinden biri , kişinin sabah yataktan kalktıktan sonra birkaç adım atmasıyla birlikte ortaya çıkan ağrı şikayetidir. Topuk dikeninin en belirgin özelliklerinden biri de bu ağrının genellikle birkaç adım attıktan sonra ortadan kaybolmasıdır.
Gün içinde kesik kesik ağrı: Hasta uzun bir süre bir yerde oturduğunda ve ayağa kalmak istediğinde de ağrı veya kesik kesik sancılar ortaya çıkabilir.
Topukta yürümeyi zorlaştıran bir hassasiyet hissi gibi durumlar gözlemlenebilir.
Topuk dikeni olan kişilerde yukarıdaki belirtiler gözlemlenebileceği gibi, bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilir.
Topuk Dikeni Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?
Tedavisinde;
- istirahat
- buz uygulaması
- ayağınıza uygun bir tabanlık ve ayakkabı kullanımı
- kinezyolojik bantlama
- kilo kontrolü sağlanması
Ek olarak ayak hareketlerini sağlayan kaslar ve plantar fasya için verilecek olan egzersizler ve masaj Lazer /HILT uygulamasi başta olacak sekilde çeşitli fizik tedavi yöntemleri planlanabilir. Yine hastalığın seyrine ve klinik bulgulara göre (steroid, PRP, ozon, proloterapi gibi) uygun enjeksiyon tedavileri de kullanılmaktadır.
